زمان تقریبی مطالعه: 8 دقیقه
 

آرزوی ناپسند (قرآن)





در آیات قران برخی از آرزوها، ناپسند معرفی شده‌اند.


۱ - مصادیق آرزوی ناپسند


آرزوهای ناپسند با توجه به آیات قرآن عبارتند از:

۱.۱ - آرزوی عمر طولانی

آرزوی داشتن عمری طولانی، آرزویی ناپسند است.

۱.۱.۱ - آرزوی مشرکان


آرزوى عمر طولانى هزار ساله از جانب مشرکان:
«وَلَتَجِدَنَّهُمْ أَحْرَصَ النَّاسِ عَلَى حَيَاةٍ وَمِنَ الَّذِينَ أَشْرَكُواْ يَوَدُّ أَحَدُهُمْ لَوْ يُعَمَّرُ أَلْفَ سَنَةٍ ...؛آنها را حريصترين مردم حتي حريصتر از مشركان بر زندگي (اين دنيا و اندوختن ثروت) خواهي يافت (تا آنجا) كه هر يك از آنها دوست دارد هزار سال عمر كند ....»
احتمال دارد «من الّذين أشركوا»، خبر براى مبتداى محذوف باشد؛ يعنى از مشركان، كسانى هستند كه آرزوى عمر هزار ساله دارند.

۱.۱.۲ - آرزوی یهود


یهود به گزاف، در آرزوى عمر هزار ساله:
«وَلَتَجِدَنَّهُمْ أَحْرَصَ النَّاسِ عَلَى حَيَاةٍ وَمِنَ الَّذِينَ أَشْرَكُواْ يَوَدُّ أَحَدُهُمْ لَوْ يُعَمَّرُ أَلْفَ سَنَةٍ ...؛آنها را حريصترين مردم حتي حريصتر از مشركان بر زندگي (اين دنيا و اندوختن ثروت) خواهي يافت (تا آنجا) كه هر يك از آنها دوست دارد هزار سال عمر كند....»
برداشت پيش بر اين اساس است كه «و من الّذين أشركوا» عطف بر «النّاس» باشد.

۱.۲ - آرزوی اختصاصی بودن بهشت


آرزوى اختصاص داشتن بهشت به اهل‌کتاب، آرزويى گزاف:
«وَقَالُواْ لَن يَدْخُلَ الْجَنَّةَ إِلاَّ مَن كَانَ هُودًا أَوْ نَصَارَى تِلْكَ أَمَانِيُّهُمْ ...؛آنها گفتند هيچكس جز يهود يا نصاري هرگز داخل بهشت نخواهد شد، اين آرزوي آنها است....»
«أمانى» جمع «أمنية»، و به معناى صورتى است كه در نفس بر اثر آرزو پيدا مى‌شود.

۱.۳ - آرزوی ارتداد

آرزوی بازگشت مسلمانان به کفر از آرزوهای ناپسند است.

۱.۳.۱ - آرزوی اهل‌کتاب


آرزوى اهل‌كتاب براى بازگشت مسلمانان از ایمان، برخاسته از حسادت و بدون ريشه دينى:
«وَدَّ كَثِيرٌ مِّنْ أَهْلِ الْكِتَابِ لَوْ يَرُدُّونَكُم مِّن بَعْدِ إِيمَانِكُمْ كُفَّارًا حَسَدًا مِّنْ عِندِ أَنفُسِهِم مِّن بَعْدِ مَا تَبَيَّنَ لَهُمُ الْحَقُّ ...؛بسياري از اهل كتاب از روي حسد كه در وجود آنها ريشه دوانده دوست مي‌داشتند شما را بعد از اسلام و ايمان به حال كفر باز گردانند، با اينكه حق براي آنها كاملا روشن شده است....»

۱.۳.۲ - آرزوی کافران


کافران، آرزومند بازگشت مسلمانان از اسلام به كفر:
«إِن يَثْقَفُوكُمْ يَكُونُوا لَكُمْ أَعْدَاء وَيَبْسُطُوا إِلَيْكُمْ أَيْدِيَهُمْ وَأَلْسِنَتَهُم بِالسُّوءِ وَوَدُّوا لَوْ تَكْفُرُونَ؛اگر آنها بر شما مسلط شوند دشمنتان خواهند بود، و دست و زبان خود را به بدي بر شما مي‌گشايند و دوست دارند شما به كفر باز گرديد.»

۱.۴ - آرزوی همراهی با مؤمنان


آرزوى ناپسند منافقان به همراهى و همسانى مؤمنان با آنان در کفر:
«فَمَا لَكُمْ فِي الْمُنَافِقِينَ ... • وَدُّواْ لَوْ تَكْفُرُونَ كَمَا كَفَرُواْ فَتَكُونُونَ سَوَاء ...؛ چرا درباره منافقين دو دسته شده‌ ايد! ... آنان دوست دارند كه شما هم مانند آنها كافر شويد و مساوي يكديگر گرديد....»

۱.۵ - آرزوی گمراه شدن مسلمانان


اهل‌كتاب، در آرزوى گمراه شدن مسلمانان:
«وَدَّت طَّآئِفَةٌ مِّنْ أَهْلِ الْكِتَابِ لَوْ يُضِلُّونَكُمْ وَمَا يُضِلُّونَ إِلاَّ أَنفُسَهُمْ ...؛جمعي از اهل كتاب (از يهود)، دوست داشتند (و آرزو مي‌كردند) شما را گمراه كنند، (اما آنها بايد بدانند كه نميتوانند شما را گمراه سازند،) آنها گمراه نمي‌كنند مگر خودشان را....»

۱.۶ - آرزوی کسب نعم خدادی


چشمداشت به نعمت‌هاى خدادادى ديگران و آرزوى دستيابى به آن، امرى ناپسند:
«وَلاَ تَتَمَنَّوْاْ مَا فَضَّلَ اللّهُ بِهِ بَعْضَكُمْ عَلَى بَعْضٍ ...؛برتريهايي را كه خداوند نسبت به بعضي از شما بر بعضي ديگر قرار داده آرزو نكنيد ....»

۱.۷ - ورود به بهشت


آرزوى ورود به بهشت و رهايى از جهنّم به‌صرف انتساب به ادیان الهى آرزويى ناروا:
«وَالَّذِينَ آمَنُواْ وَعَمِلُواْ الصَّالِحَاتِ سَنُدْخِلُهُمْ جَنَّاتٍ تَجْرِي مِن تَحْتِهَا الأَنْهَارُ ... • لَّيْسَ بِأَمَانِيِّكُمْ وَلا أَمَانِيِّ أَهْلِ الْكِتَابِ مَن يَعْمَلْ سُوءًا يُجْزَ بِهِ ...؛ و كساني كه ايمان آورده‌ اند و عمل صالح انجام داده‌ اند بزودي آنها را در باغهائي از بهشت وارد مي‌كنيم كه نهرها از زير درختان آن جاري است... (فضيلت و برتري) به آرزوهاي شما و آرزوهاي اهل كتاب نيست، هر كس كه عمل بد كند كيفر داده ميشود....»

۱.۸ - داشتن اموال قارون


دنیاطلبان، آرزومند داشتن اموال و امكاناتى به اندازه قارون:
«... قَالَ الَّذِينَ يُرِيدُونَ الْحَيَاةَ الدُّنيَا يَا لَيْتَ لَنَا مِثْلَ مَا أُوتِيَ قَارُونُ ...؛... گفتند: اي كاش همانند آنچه به قارون داده شده است ما نيز داشتيم!....»

۱.۹ - سازش با پیامبر


تكذيب‌كنندگان، در آرزوى سازش پیامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله با آنان:
«فَلَا تُطِعِ الْمُكَذِّبِينَ • وَدُّوا لَوْ تُدْهِنُ فَيُدْهِنُونَ؛ حال كه چنين است از تكذيب كنندگان اطاعت مكن. آنها دوست دارند نرمش نشان دهي تا آنها نرمش نشان دهند (نرمشي تواءم با انحراف از مسير حق).»

۱.۱۰ - آرزوی تارکان جهاد


آرزوى نارواى متخلّفان از صحنه جنگ، براى بهره‌مند بودن از غنایم:
«وَإِنَّ مِنكُمْ لَمَن لَّيُبَطِّئَنَّ فَإِنْ أَصَابَتْكُم مُّصِيبَةٌ ... • وَلَئِنْ أَصَابَكُمْ فَضْلٌ مِّنَ الله لَيَقُولَنَّ كَأَن لَّمْ تَكُن بَيْنَكُمْ وَبَيْنَهُ مَوَدَّةٌ يَا لَيتَنِي كُنتُ مَعَهُمْ فَأَفُوزَ فَوْزًا عَظِيمًا؛ در ميان شما افرادي (منافق) هستند كه هم خودشان سستند و هم ديگران را سست مي‌نمايند. اگر مصيبتي به شما برسد ... و اگر غنيمتي به شما برسد، درست مثل اينكه هرگز ميان شما و آنها مودت و دوستي نبوده، مي‌گويند: اي كاش ما هم با آنها بوديم و به رستگاري و پيروزي بزرگي نائل ميشديم!»
چون خداوند، كسانى را كه در جهاد سستى مى‌كنند، اگر در آن به قتل نرسيدند، شادمان مى‌شوند و در صورتى كه به مجاهدان ديگر غنيمتى برسد، آرزوى حضور در جهاد را بروز مى‌دهند، سرزنش مى‌كند، آشكار مى‌شود كه چنين خواسته‌اى بى‌جا است.

۲ - القاکننده آرزوی ناپسند



شیطان، القا كننده آرزوى ناروا، پس از گمراه كردن انسان‌ها:
«وَلأُضِلَّنَّهُمْ وَلأُمَنِّيَنَّهُمْ ... • يَعِدُهُمْ وَيُمَنِّيهِمْ وَمَا يَعِدُهُمُ الشَّيْطَانُ إِلاَّ غُرُورًا؛ و آنها را گمراه ميكنم و به آرزوها سرگرم مي‌سازم ... شيطان به آنها وعده‌ها(ي دروغين) ميدهد و به آرزوها سرگرم ميسازد و جز فريب و نيرنگ به آنها وعده نمي‌دهد.»

۳ - زمينه فراهم آمدن آرزوى ناروا



وعده‌هاى پوچ شيطان، زمينه فراهم آمدن آرزوى ناروا:
«يَعِدُهُمْ وَيُمَنِّيهِمْ وَمَا يَعِدُهُمُ الشَّيْطَانُ إِلاَّ غُرُورًا؛شيطان به آنها وعدهها(ي دروغين) ميدهد و به آرزوها سرگرم ميسازد و جز فريب و نيرنگ به آنها وعده نمي‌دهد.»

۴ - كيفر آرزوى ناپسند


افراد دارای آرزوی ناپسند دچار کیفر خواهند شد.

۴.۱ - عذاب جهنم


آرزوى شيطانى، درپى‌دارنده عذاب جهنّم:
«وَلأُضِلَّنَّهُمْ وَلأُمَنِّيَنَّهُمْ ... • يَعِدُهُمْ وَيُمَنِّيهِمْ وَمَا يَعِدُهُمُ الشَّيْطَانُ إِلاَّ غُرُورًا • أُوْلَئِكَ مَأْوَاهُمْ جَهَنَّمُ وَلاَ يَجِدُونَ عَنْهَا مَحِيصًا؛و آنها را گمراه ميكنم و به آرزوها سرگرم مي‌سازم...شيطان به آنها وعده‌ها(ي دروغين) ميدهد و به آرزوها سرگرم ميسازد و جز فريب و نيرنگ به آنها وعده نمي‌دهد. آنها (پيروان شيطان) جايگاهشان جهنم است و هيچ راه فراري ندارند.»

۴.۱.۱ - فرجام شوم


آرزوى ناپسند، به دنبال دارنده فرجامى ناخوشايند:
«ذَرْهُمْ يَأْكُلُواْ وَيَتَمَتَّعُواْ وَيُلْهِهِمُ الأَمَلُ فَسَوْفَ يَعْلَمُونَ؛بگذار آنها بخورند و بهره گيرند و آرزوها آنانرا غافل سازد، ولي به زودي خواهند فهميد.»
عبارت «فسوف يعلمون» تهدید است و از آن استفاده مى‌شود كه آرزوى ناروا، فرجام خوشى ندارد.

۴.۱.۲ - عذاب منافقان


فريفته شدن به آرزوها، از جمله عوامل گرفتار شدن منافقان به عذاب:
«يَوْمَ يَقُولُ الْمُنَافِقُونَ وَالْمُنَافِقَاتُ لِلَّذِينَ آمَنُوا انظُرُونَا ... وَظَاهِرُهُ مِن قِبَلِهِ الْعَذَابُ • يُنَادُونَهُمْ أَلَمْ نَكُن مَّعَكُمْ قَالُوا بَلَى وَلَكِنَّكُمْ فَتَنتُمْ أَنفُسَكُمْ وَتَرَبَّصْتُمْ وَارْتَبْتُمْ وَغَرَّتْكُمُ الْأَمَانِيُّ حَتَّى جَاء أَمْرُ اللَّهِ ...؛ روزي كه مردان و زنان منافق به مؤ منان مي‌گويند: نظري به ما بيفكنيد ... برونش عذاب!آنها را صدا مي‌زنند كه مگر ما با شما نبوديم؟! مي‌گويند: آري، ولي شما خود را به هلاكت افكنديد و انتظار (مرگ پيامبر را) كشيديد، و (در همه چيز) شك و ترديد داشتيد، و آرزوهاي دور و دراز شما را فريب داد تا فرمان خدا فرارسيد....»

۵ - پانویس


 
۱. بقره/سوره۲، آیه۹۶.    
۲. طبرسی، فضل بن حسن، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، ج۱، ص۳۲۲.    
۳. بقره/سوره۲، آیه۹۶.    
۴. بقره/سوره۲، آیه۱۱۱.    
۵. راغب اصفهانی، حسین بن محمد، المفردات فی غریب القرآن، ص۴۷۶.    
۶. بقره/سوره۲، آیه۱۰۹.    
۷. ممتحنه/سوره۶۰، آیه۲.    
۸. نساء/سوره۴، آیه۸۸.    
۹. نساء/سوره۴، آیه۸۹.    
۱۰. آل‌عمران/سوره۳، آیه۶۹.    
۱۱. نساء/سوره۴، آیه۳۲.    
۱۲. نساء/سوره۴، آیه۱۲۲.    
۱۳. نساء/سوره۴، آیه۱۲۳.    
۱۴. قصص/سوره۲۸، آیه۷۹.    
۱۵. قلم/سوره۶۸، آیه۸.    
۱۶. قلم/سوره۶۸، آیه۹.    
۱۷. نساء/سوره۴، آیه۷۲.    
۱۸. نساء/سوره۴، آیه۷۳.    
۱۹. نساء/سوره۴، آیه۱۱۹.    
۲۰. نساء/سوره۴، آیه۱۲۰.    
۲۱. نساء/سوره۴، آیه۱۲۰.    
۲۲. نساء/سوره۴، آیات۱۱۹-۱۲۱.    
۲۳. حجر/سوره۱۵، آیه۳.    
۲۴. حدید/سوره۵۷، آیه۱۳.    
۲۵. حدید/سوره۵۷، آیه۱۴.    


۶ - منبع


مرکز فرهنگ و معارف قرآن، فرهنگ قرآن، ج۱، ص۲۵۶، برگرفته از مقاله «آرزوی ناپسند»    


رده‌های این صفحه : آرزو | موضوعات قرآنی




آخرین نظرات
کلیه حقوق این تارنما متعلق به فرا دانشنامه ویکی بین است.